Stefan Brijs | Josine Nieuwland

Melancholisch meeslepend

Wat leuk! Ik heb voor Gianotten Mutsaers een boek mogen lezen om te recenseren. Deze zomer deden ze een oproep voor ‘recensie van een klant’ waar ik me meteen voor opgegeven heb. En zo mocht ik afgelopen maand het nieuwe boek van Stefan Brijs lezen: Zonder liefde.

In Zonder liefde gaat het over Paul en Ava. Paul vertelt over hoe hij Ava heeft leren kennen na de pijnlijke scheiding met zijn vrouw. Ook Ava heeft net een ongelukkige relatie achter de rug en de twee sluiten vriendschap en vinden zo troost bij elkaar.

In het begin dacht ik nog ‘die komen vast samen aan het einde,’ maar Brijs’ z’n boeken zijn niet zo vanzelfsprekend (of cliché). Paul en Ava spreken duidelijk naar elkaar uit dat ze puur vrienden willen zijn en geen romantische gevoelens voor elkaar delen.

Het is mooi om te lezen hoe de Vlaamse auteur de twee compleet verschillende personages tegenover elkaar zet. Ava zoekt passie in een relatie en legt zich niet neer bij middelmatigheid. Paul wil geborgenheid en warmte. Ava lacht ‘m wel eens uit als hij het woord ‘knus’ gebruikt. Door dat contrast en de eerlijkheid waarmee ze hun zwakheden toegeven, pakt Brijs me in en heb ik echt van dit boek genoten.

Wat mij treft in dit boek is de levensechtheid van de personages en van de gebeurtenissen. Toegegeven: heel veel gebeurt er niet, maar juist de eerlijke (en soms melancholische) observaties van Paul houden het boek boeiend tot het einde. Het is als een soap: je blijft lezen over hoe het weer net niet lukt. Maar dan op een wat subtielere manier dan een GTST.

Fascinerend boek over vriendschap, lafheid en moed

Sinds enige tijd houd ik op mijn mobiel een lijstje bij met boeken die ik nog eens wil lezen. Als ik op tv, of in de krant, tijdschrift, etc., iets zie over een boek dat me interessant lijkt, dan gaat deze op dat lijstje. En dat lijstje groeit snel! En helemaal bovenaan stond Post voor mevrouw Bromley van Stefan Brijs. Ik weet niet meer waarom ik deze titel er destijds op heb gezet, maar wel dat het één van de eerste titels was die ik noteerde. Maar zoals dat wel vaker gaat, wordt zo’n lijstje niet chronologisch afgewerkt en komt het vaker voor dat de laatst genoteerde titels als eerste worden gelezen.

Afijn, Stefan Brijs dus. Geen idee meer waarom deze op mijn lijstje is gekomen, maar ik besloot het boek te kopen, vertrouwende op mijn eigen ik die de titel er maanden geleden genoteerd heeft. En ik ben blij dat ik dat gedaan heb, want wat een mooi boek vond ik dit. Nog dagen na het lezen van de laatste regels heb ik vol verwondering de thema’s vriendschap, moed en lafheid laten passeren in mijn hoofd. Want niet alles is zoals je in eerste instantie denkt dat het is. Wat in eerste instantie als laf wordt gezien, kan later als moedig worden geprezen.

Post voor mevrouw Bromley gaat over twee jongens in Londen. De eerste wereldoorlog is net uitgebroken en mannen worden opgeroepen om zich te melden bij het leger. Martin is pas zeventien en dus te jong, maar hij wil zich graag aansluiten bij de duizenden jongemannen die naar het front vertrekken. Zijn vriend John is negentien en dus oud genoeg, maar hij wil liever zijn studie afronden en heeft totaal geen interesse om zich in de loopgraven te begeven.

Uiteindelijk vertrekt Martin naar het front en blijft John achter in Londen. Wat zich ontrafelt is een intrigerend verhaal over vriendschap, maar ook over de keuze om te gaan vechten of juist niet. John bevindt zich in een lastige positie en worstelt dagelijks met zijn eigen gevoelens en die van de wereld om hem heen.

Het mooiste aan dit boek vind ik de dilemma’s waar de hoofdpersonen mee worstelen en hoe ze omgaan met hun geweten en de druk van de maatschappij om hun heen. Brijs weet het zo te schrijven dat lafheid moedig is en moed juist verkapte lafheid. Maar dit zonder waardeoordeel. Laf is niet perse slecht, moed niet perse goed. Heel intrigerend allemaal, maar moeilijk om het zo uit te leggen. En nu ik dit tik komen opnieuw vragen in me opborrelen. Fascinerend boek dat ook na het uitlezen blijft naborrelen in het hoofd.